ISBN: 978-90-5931-746-8

Samenvatting

Opvallend is dat veel interventies die leiden tot doorbraken in innovatieprocessen, kenmerken hebben van onderzoeksinterventies. Bijvoorbeeld: elkaar bevragen over drijfveren en belangen, een kijkje in een andere keuken nemen en het doelgericht experimenteren met nieuwe aanpakken. In de literatuur zijn aanwijzingen te vinden die verklaren waarom deze onderzoeksinterventies niet alleen meer kennis opleveren en mogelijk het leren ondersteunen, maar ook bijdragen aan het werken aan innovatie (Verdonschot, 2009). Zo biedt onderzoek de kans om de reeds aanwezige, maar vaak moeilijk toegankelijke kennis goed te benutten (Leonard & Swap, 2004). En kennis gaat pas stromen op het moment dat er een ‘vragende partij’ is, die ergens nieuwsgierig naar is (Dixon, 2002). Door onderzoek te beschouwen als een interventie voor innovatie, wordt erkend dat niet alle kennis voor het oplossen van het probleem al in huis is. Dit doet recht aan de complexiteit van het innovatieproces (Harkema, 2004).

De twee vragen die in dit hoofdstuk centraal staan, zijn:

1. Welke functies kunnen onderzoeksinterventies vervullen ten behoeve van innovatieprocessen?
2. Wat zijn kenmerken van onderzoeksinterventies die effectief zijn bij het werken aan innovaties in de praktijk?

Het antwoord op deze vragen is relevant voor onderzoekers die de waarde van hun onderzoek voor de praktijk willen vergroten.In antwoord op de eerste vraag onderscheiden de auteurs drie functies van onderzoek:

• Onderzoek als strategie voor het opsporen van generieke kennis;
• Onderzoek als strategie om doorbraken in het werk te bereiken;
• Onderzoek als strategie voor persoonlijk leren.

In antwoord op de tweede vraag presenteren de auteurs vijf kenmerken van onderzoeksinterventies die mogelijkerwijs bijdragen aan innovaties in de werkpraktijk:

• Onderzoek dat een appèl doet op persoonlijke gedrevenheid
• Onderzoek dat bijdraagt aan samenwerken
• Onderzoek vanuit verwondering en waardering
• Onderzoek dat iets samen maken & ondernemen mogelijk maakt
• Onderzoek waarbij je gebruik maakt van de handelingsruimte

Het gehele boek

Dit hoofdstuk maakt onderdeel uit van een boek over ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek. Het boek bestaat uit vier delen:

1. Grondslagen van ontwerponderzoek
2. De ontwerpgerichte onderzoeksopzet
3. Methodologische vragen en de ontwerpgerichte onderzoekspraktijk
4. Interacties tussen kennisstroom en praktijkstroom